Phác thảo ở biển Vũng Tàu - Inrasara

Phác thảo ở biển Vũng Tàu

I.

Con không thể chọn làm đứa con tổng thống Pháp hay

                cháu đích tôn của quốc vương Brunei

Con không thể chọn ra đời ở Thái Lan hay Mỹ quốc

Con là Chăm ngay ban đầu vỡ ra tiếng khóc

(Và còn hơn thế: Chín tháng mười ngày trước khi vỡ ra tiếng khóc)

Khi con cắm rễ nơi đây

Hay khi con lang bạt đến tận cùng trời

Con cứ là Chăm cả lúc con cháy lên cùng ngọn lửa cuối đời.

Vui sướng chúng ta bị lịch sử bỏ quên

Vui sướng chúng ta sống sót

Vui sướng chúng ta còn tay bắt, môi hôn cùng những chiều nâng cốùc.

Vợ chúng ta còn chưa chịu phận bà mẹ Somali

Con chúng ta còn chưa nếm hận em bé Palestine

Chúng ta vẫn còn sướng chán.

Thật may mắn – chúng ta có đủ đầu mình và tứ chi

Càng may mắn – chúng ta còn cha mẹ anh em bè bạn

Nếu rủi ro có thiếu đôi chút chúng ta vẫn may mắn hơn những kẻ đã chết.

Hãy nâng cốc mừng chúng ta, đứa con của ánh sáng và bóng tối đồng loã

Đứa con lớn dậy từ những mảnh vụn văn minh tái chế

Đứa con của hoàng hôn và cả của ban mai.

 

II.

Chúng ta nói bảo tồn di sản văn hóa cha ông

Mà ở mỗi hành vi mỗi suy nghĩ mỗi ngày

Chúng ta kiên trì vùi chôn nó.

Những kẻ hốt bán từng mủng di sản văn hóa cha ông

Vẫn sống nhăn sống khỏe

Làm sao anh có thể tin ở chí cao chí đại của Chúa.

Tưởng văn hóa Champa như thứ xác trâu cho họ bu tới rỉa rúc

Nhưng văn hóa Champa đâu phải xác trâu

Còn ai muốn làm loài diều hâu thì mặc xác họ.

Những bộ mặt nghiêm trang nghiêm nghị

Tôi thấy chúng thật nghiêm trọng

Những bộ mặt cứng đơ nấp sau tấm màn nhung trang trọng

Chúng đang làm chết văn hóa và làm thứ văn hoá chết.

Văn hóa Champa là văn hoá đùa vui

Nền văn hoá chịu chơi cả trong đau khổ.

Đừng nghĩ tôi nghiên cứu văn chương Chăm để khai thác trục lợi

Cũng chẳng phải để khuyếch trương tiếng tăm

Càng không phải cho mục tiêu cao xa bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc

Mà chính bởi tôi yêu nó thôi.

Thánh địa Mỹ Sơn đã là di sản thế giới

Tháp Dương Long đã là di sản của quốc gia

Không khéo chúng ta hôm nay đang là di sản của nhân loại.

III.

Lịch sử đi nhanh, đi nhanh hơn

Nhưng lắm khi cũng dừng chân thở gấp

Vậy mà chúng ta vẫn chưa một lần kịp.

Đôi lúc giữa tiếng nghiến ken két của bánh xe lịch sử

Chúng ta ú ớ giật mình

Rồi ngủ tiếp.

Mặc cho nhân loại đi tới, đi tới

Chúng ta cứ vô tư nán lại

Cãi vả nhau.

Sông Lu với cánh đồng quê tôi

Như thần Shiva với thế giới

Shiva sáng tạo và hủy phá

Sông Lu làm lũ lụt và bồi phù sa

Nhưng khi sông Lu được vạch dòng quy hoạch

Thì nó hết làm lũ lụt

Cũng là lúc nó thôi bồi phù sa.

Chúng ta bị lịch sử bỏ rơi sau, xa

Lúc này đang lọt tọt ở đâu không hiểu

Ai trong chúng ta có thể hiểu?

IV.

Trăm con suối đổ xuôi

Trăm dòng suối cao xa những tưởng hợp thành sông cả

Nhưng bởi mãi lo ưỡn ngực làm cao mỗi con suối xanh tự

                        đi tiêu tán ở lưng đồi.

Chúng ta không đâm nhau, chém nhau

Sau lưng chúng ta bắn phá nhau bằng nước bọt

Và cả hai tâm hồn chúng ta đều chết.

Mẹ dạy tôi hãy xem chừng miệng lưỡi con người

Người yêu dặn tôi đừng hôn ai nữa ngoài em

Vợ thì bảo tôi đủ thứ

Cha lặng im không nói gì cả

Thế mà tôi cứ nhớ người những bất trắc tha phương.

Không thần Chúa nào leo thang xuống yêu thương con, mẹ nói

Không người kẻ nào cưỡi ngựa đến dạy bảo con, cha nói

Mãi ba mươi năm sau, tôi mới mơ hồ hiểu.

Tôi có thằng bạn cao to nhưng ước mơ thì be bé

Tôi có thằng bạn thấp bé mà hoài bão lại to kềnh

Tôi thấy thật tự nhiên.

Tôi có người yêu thấp bé mà đôi bồng đảo lại cao cao

Tôi có người yêu đô cao nhưng mười ngón tay thì nhỏ nhắn

Tôi cũng thấy tự nhiên không kém.

V.

Đất đắng dưới chân không chịu xới

Mà tôi mãi đợi mùa ngọt tự trời.

Phan Rang anh bốn mùa khô khát

Bão đổ phương em thì quê anh mới được trận mưa

Vụ ngô đặng, vụ đậu đặng mà sao anh cứ nghe mất mát

Về quê anh đi em, biết đâu theo gót em mưa nắng thuận hoà.

Sau lễ tẩy trần tháng Tư năm nay

Cả con sẻ nhỏ yếu, cái kiến mọn hèn nhất

Cũng có đất để sống, để chơi

Tin thì tin, không tin thì thôi.

Giữa thế giới giàu sang vô độ này, cả nền thơ

                không thể cứu chuộc chúng ta

Trong thế giới nghèo túng cùng cực này, một câu thơ

                cũng có thể cứu vớt chúng ta

Tin thì tin, không tin thì thôi.

Tôi còn buồn là tôi còn sống

Tôi còn viết là tôi còn yêu

Tôi hết yêu là tôi đã chết.

---------------------